Rasûlullâh (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in Ramazân-ı Şerîf’te Yaptığı ve Teşvik Ettiği Sâlih Ameller

Kur’ân-ı Kerîm’de İbrahim ve İsmail (Aleyhimesselâm)ın Kâbe-i Muazzama’yı yükseltmelerini ve bu esnada yaptıkları duâyı beyân eden bölümde, Hazreti İbrahim (Aleyhisselâm)ın yapmış olduğu bir duâya özellikle yer verilir. Bu duâ şöyledir:
“Ey Rabbimiz! Onlar içerisinde; Senin âyetlerini üzerlerine sürekli okuyacak, onlara o Kitab’ı ve hikmeti(; Kur’ân-ı Kerîm’i ve Sünnet’i, ruhlarını kemâle erdirecek ince ilimlerle isabetli hükümleri) öğretecek ve (böylece) kendilerini (şirk, isyan vesâir maddî-manevî pisliklerden) tertemiz edecek bir Rasûlü kendi aralarından gönder! Şüphesiz Azîz de, Hakîm de Sensin ancak Sen!” (Bakara Sûresi:129)

Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in risâleti, İbrahim (Aleyhisselâm)ın bu duâsına bir icâbettir. Nitekim o Rasûl-ü Zîşân (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz, nakletmiş olduğumuz âyet-i kerîmede beyân olunduğu gibi, ashâbını tezkiye etti, onlara âyet-i kerîmeleri açıkladı ve İslâmiyet’in nasıl yaşanması gerektiğini fiilî olarak öğretti.

Fazîlet ve mağfiret ayı olan Ramazân-ı Şerîf ayı geldiğinde, Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) bu mübârek ayın fazîlet ve bereketlerini öğretti. Ashâbını, sâlih amellere teşvik etti. Bu tavsiye ve telkinleri birkaç başlık altında toplayabilmek mümkündür.

1- Nâfile Namazları Artırmak

Peygamber Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem), Ramazân-ı Şerîf ayı girdiğinde, namaza ayrı bir ehemmiyet verir ve Ashâbını da nâfile namazları artırmaları konusunda teşvik ederdi. Bu hassasiyeti ifade sadedinde Zeyd ibni Sâbit (Radıyallâhu Anh) şöyle buyurmuştur: “Ramazan ayında Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), hasır ile (bir bölgenin etrafını çevreleyerek)[1] Mescid-i Nebevî’de kendine bir hücre (küçük oda) edinip (birkaç) gece orada (teravih) namaz(ı) kıldı.”[2]

Ebu Hureyre (Radıyallâhu Anh) da şöyle demiştir: «Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), kılınması farzdır şeklinde emir vermeden insanları Ramazân gecelerini namaz kılarak ihyâya teşvik eder ve buyururdu ki: “Ramazanda îmânı sebebiyle ve sevabını Allah Te‘âlâ’dan umarak (Terâvîh) namaz(ı) kılan kimsenin geçmiş günahları affedilir.”»[3]

2- Oruç Konusunda Hassasiyet

Peygamber Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem)den, genel olarak oruç ibadetinin, özel olarak ise Ramazan ayı orucunun fazileti ve ehemmiyeti ile ilgili birçok hadîs-i şerîf nakledilmiştir. Nitekim Ebû Hureyre (Radıyallâhu Anh)ın rivâyet etmiş olduğu bir hadîs-i şerîfte Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) Ramazân-ı Şerîf ayında tutulan orucun fazîleti hakkında şöyle buyurmuştur: “Îmânı sebebiyle ve sevabını Allah Te‘âlâ’dan umarak Ramazân orucunu tutan kişinin geçmiş günahları affedilir.”[4]

Ramazân-ı Şerîf ayı orucunun fazîleti hakkında Ebû Sa‘îd el-Hudrî (Radıyallahu Anh), Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)den şöyle rivâyet etmiştir: “Ramazân ayı orucunu tutup hududunu (sınırlarını) bil(ip kabul ed)en ve sakınılması gereken şeylerden sakınan kimsenin geçmiş günahları örtülür (bağışlanır).”[5]

Ebû Eyyûb el-Ensârî (Radıyallâhu Anh)ın rivâyet etmiş olduğu bir hadîs-i şerîfte, Ramazân-ı Şerîf ayı orucuna Şevvâl ayından ilâve etmenin fazîleti hakkında şu müjde beyân edilmiştir: “Ramazan orucunu tutup Şevvalden de altı gün ekleyen kimse, bütün ömrü boyunca oruç tutmuş gibi olur.”[6]

3- Kur’ân-ı Kerîm Tilâveti

Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Ramazân-ı Şerîf ayında Kur’ân-ı Kerîm tilâvetine ayrı bir önem vermekteydi.

Nitekim Ramazân-ı Şerîf ayı girdiğinde, Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Kur’ân-ı Kerîm’i baştan sona Cebrâil (Aleyhisselâm)a arz etmekteydi. Vefâtının vâki olduğu son sene ise iki defa baştan sona kadar okuyarak arz etmiştir.[7]

4- İ‘tikâf

Ramazan ayının son on gününde Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Mescid-i Nebevî’de i‘tikâf ile meşgul olurdu.

Hazreti Âişe (Radıyallahu Anhâ) buyurmuştur ki: “Ramazân-ı Şerîf’in (son) on günü gelince, Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), geceleri ibâdetle ihyâ eder, aile efradını uyandırır ve ibâdette gayret sarf eder ve belini bağlardı (kendini ibadete verirdi).”[8]

Hazreti Âişe (Radıyallâhu Anhâ) buyurmaktadır ki: “Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Ramazanın son on gününde i‘tikâfa girerdi. Bu durum, bu şekilde Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in vefâtına kadar devam etti.”[9]

5- Kadir Gecesini Araştırmak

Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), Ashâb-ı Kirâm’a, bin aydan daha hayırlı olan ve hikmete binaen Ramazân-ı Şerîf ayının hangi gecesinde olduğu gizli bırakılan kadir gecesini araştırmalarını emrederdi.

Kur’ân-ı Kerîm’in indirildiği,[10] on sekiz bin aydan daha hayırlı olan[11] ve fecrin doğuşuna kadar selâm (selâmet/esenlik)[12] olan, Kadir gecesi hakkında Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
“Kadir gecesinde imanı sebebiyle ve sevabını Allah Teâlâ’dan umarak (Terâvîh ve diğer nâfile) namaz kılan kimsenin geçmiş günahları affedilir.”[13]

Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) Ashâb-ı Kirâm’a Kadir gecesini takip etmeleri için: “Kadir gecesini Ramazân-ı Şerîf ayının son on gününün tekli olanlarında araştırın.”[14] buyurmuştur.

Dipnotlar

---

[1] İmam en-Nevevî, el-Minhac Şerhu Sahîh-i Müslim ibni el-Haccâc, el-Matbaa el-Mısriyye, Mısır, c. 6, s. 69.
[2] Buhârî, 731 ve 6113; Müslim, 213-214 (781).
[3] Müslim, 173 (759); İmam Mâlik, el-Muvatta‘, 376; Ebû Dâvûd, 1371; Buhârî, 37 ve 2008-2009. Ayrıca bk. İbn Hacer el-Askalânî, Fethu’l-Bari bi Şerh-i Sahîhi’l-Buhârî, Dâru Taybe, Riyad, c. 5, s. 444.
[4] Buhârî, 38, 1901 ve 2014; Müslim, 175 (760).
[5] Ahmed ibni Hanbel, el-Müsned, 11524; İbn Hibbân, es-Sahîh, 3433.
[6] Müslim, 204 (1164).
[7] Ahmed ibni Hanbel, el-Müsned, 2042 ve 3010; Abd ibni Humeyd, el-Müsned, 647.
[8] Müslim, 7 (1174), İbn Huzeyme, es-Sahîh, 2214; Ebû Dâvûd, 1376.
[9] Buhârî, 2026; Müslim, 5 (1172).
[10] Duhân Sûresi:3; Kadir Sûresi:1. Kadir gecesinde Kur’ân-ı Kerîm bütün olarak Levh-i Mahfûz’dan birinci kat semaya indirilmiştir.
[11] Kadir Sûresi:3.
[12] Kadir Sûresi:5.
[13] Buhârî, 1901 ve 2014; Müslim, 175 (760).
[14] Buhârî, 2017, 2016 ve 2020; Müslim, 206 (1165).