
Ertuğrul Gazi, Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Bey’in babasıdır. 1188 yılında dünyaya gelen Ertuğrul Gazi, Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensuptur. Babası Gündüzalp (Süleyman Şah), annesi ise Hayme Hatun’dur. Sungur Tekin, Gündoğdu ve Dündar adlarında üç kardeşi vardı.
9.yüzyılda Ertuğrul Gazi’nin ataları, Moğol istilasının da etkisiyle Buhara ve Semerkant üzerinden Ceyhun Nehri’ni geçerek Horasan’a göç ettiler. 11. yüzyılın ikinci yarısında ise Selçuklular’la birlikte Anadolu’ya geçerek Ahlat bölgesine yerleştiler.
Süleyman Şah, aşiretiyle birlikte Halep’e gitmek üzere yola çıktı ancak Fırat Nehri’ni geçerken 1227 yılında atından düşerek boğularak hayatını kaybetti.
Süleyman Şah’ın ölümünden sonra Sungur Tekin ve Gündoğdu eski yurtlarına dönerken, Ertuğrul Gazi, annesi Hayme Ana ve kardeşi Dündar Bey ile birlikte batıya doğru yönelerek Karacadağ’a yerleşti. Yassı Çemen Savaşı'nda Selçuklular safında yer aldı ve bu savaşta gösterdiği başarı sayesinde Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubad tarafından ödüllendirildi.
Karacadağ’a yerleşen Ertuğrul Gazi, Bizans’a karşı pek çok akın düzenledi. İnegöl, Yenişehir, Karacahisar ve Söğüt gibi stratejik bölgeleri fethetti. Ermeni Derbendi’nde Bizans ordusuna karşı kazandığı zafer, onun "Gazi" unvanını almasını sağladı.
Sultan Alaaddin Keykubad, Söğüt ve Domaniç’i Ertuğrul Gazi’ye yurt olarak verdi. Yazları Domaniç yaylalarında, kışları ise Söğüt’te geçirdi. Bu bölgede asayişi sağlayarak Anadolu Selçuklu Devleti’nin uç sınırlarını korudu.
Anadolu’daki diğer beylikler Selçuklu’dan koparken, Ertuğrul Gazi Selçuklular’a olan bağlılığını sürdürdü. Bu sadakati, birçok Türkmen boyu, gazi, derviş ve âlimin onun sancağı altında toplanmasına vesile oldu. Aşiretinin nüfusu az olduğundan barışçıl, dikkatli ve ihtiyatlı bir yönetim anlayışı benimsedi.
Ertuğrul Gazi, Halime Hatun ile evlendi. Bu evlilikten üç oğlu oldu: Gazi Saru-Batı Savcı Bey, Gündüz Alp ve Osman Bey. Oğlu Osman Bey’e küçük ama güçlü temellere sahip bir beylik bıraktı. Onun bu mirası, Osmanlı Devleti’nin 600 yıl sürecek büyük yolculuğuna zemin hazırladı.
1281 yılında Bilecik’in Söğüt ilçesinde vefat eden Ertuğrul Gazi, her yıl Söğüt’te düzenlenen anma törenleri ile yad edilmektedir. Oğlu Osman Bey’e yaptığı vasiyet, altı asır boyunca sürecek bir imparatorluğun manevi temelini oluşturmuştur.
